10 yıldan fazla bir süredir geleneksel Çin tıbbı oftalmolojisinde uzmanlaştım. Diyagnostik test, tedavi, ve hastalarımdan aldığım direk geri bildirimlerle birçok önemli klinik gözlemler yaptım.
Andy Rosenfarb, C.A.*
10 yıldan fazla bir süredir geleneksel Çin tıbbı oftalmolojisinde uzmanlaştım. Diyagnostik test, tedavi, ve hastalarımdan aldığım direk geri bildirimlerle birçok önemli klinik gözlemler yaptım. Klinik uygulamalarımda geleneksel Çin tıbbını beslenme ve “fonksiyonel tıp” ile birleştiriyorum. Fonksiyonel tıp vücut organlarının, salgı bezlerinin, ve sistemlerin ne kadar zayıf(yin) ve stresli(yang) olduğunu ölçmek için bazı metodlar kullanır. Bunlar arasında kan şekeri, adrenalinler, tiroid, hipofiz bezi, oksidasyon, hidrasyon, ATP-enerji üretimi, vs. yer alır. Geleneksel Çin tıbbı ve fonksiyonel tıp, uyumsuzluğun sebeplerini ortaya çıkarma üzerine yoğunlaşır ve hastanın semptomlarını rahatsızlığın altında yatan sebeplerle ilişkilendirerek tanıda yol alır.
Kronik açık-açılı glokom yaklaşık üç milyon Amerikalıyı etkileyen yaygın bir rahatsızlıktır. Bu sorun bana göre, beslenme, akupunktur ve Çin tıbbı ile başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Kronik açık – açılı glokomda göz içi basıncı, göz drenaj kanallarının tıkanması sonucu giderek yükselir. Gözlerdeki bu sıvı artışı sonuç olarak retinaya ve görme sinirine zarar verir. Glokom daha başlangıç dönemindeyken düzenli göz muayeneleri ile kolaylıkla teşhis edilebilir. Bir ‘tonometre’ ile göz içi basıncı ölçülebilir ve bir görme alanı testi herhangi bir periferal görme kaybını bulmak için yeterlidir.
Hastalığın erken evrelerinde, kişi genellikle yükselen göz içi basıncını fark etmez. Çoğu kez, açık-açılı glokom ilerleyene kadar bazı görme kayıpları yaşanabilir. Konvansiyonel tedavi genellikle göz damlası önerir. Damlalar göz içi basıncını düşürmek amacıyla kullanılır. İlaç tedavisinin amacı görme sinirine veya retinaya zarar vermeden göz içi basıncını düşürmek ve görmeyi sürdürmektir. Bu göz damlalarını kullanan birçok hasta, damlaların bulanık görmeye yol açarak gözlerini yaktığını ve tahriş ettiğini bildirmektedirler. İronik olan şu ki, batı tıbbı göz içi basıncını düşürmek için bir çözüm yolu önerirken, diğer yandan da bu çözümün olası yan etkileriyle hastayı başbaşa bırakmaktadır.
Geleneksel Çin tıbbı klasikleri çoğu vakada, karaciğer yangının yükselmesi ile beraber kronik açık-açılı glokomda karaciğer-böbrek yin yetmezliği de olduğunu söylüyor. Akupunktur noktaları karaciğer ve mide kanallarını sakinleştirmek için kullanılır. Bana göre, bu durum kronik açık-açılı glokom için değil de daha çok akut kapalı-açılı glokom için en doğru tedavidir. Elbette, baskın yapıdan emin olmak için her zaman kendi geleneksel Çin tıbbı değerlendirmenizi (dil, nabız, vs.) yapmak istersiniz. Açık-açılı glokom vakalarının birçoğunun zayıf/yetersiz safra kesesi ve böbrekten kaynaklandığını bizzat tecrübe ettim. Bu bulgu genellikle yang eksikliği ile ilişkilendirilir.
Çin tıbbı prensipleri ile birçok hastalığın kökenini belirleyebiliriz. Çin tıbbı birçok hastalığın tedavisine yardımcı olabilir. Öncelikle geleneksel Çin tıbbı açısından bu vakalar, Yin-Yang teorisi ile sınıflandırılmalıdır. Taiji Yin-Yang sembolüne bakarak görme kaybının doğası ve nasıl tedavi edildiği ile ilgili çok şey öğrenebiliriz. Glokom ve şeker hastalığı retinopatisi genellikle periferal görme kaybı ile açığa çıkar. Taiji sembolünün yin kısmı periferal görme kaybına benzer (karanlık dış ve parlak iç); bu nedenle vakada yin baskın ve yang yetersizdir. Perifer üzerinde parlaklık ve merkezde karanlık vardır. Merkezi ve periferal görme kaybının Çin tıbbı patojenezini göz önünde bulundurmak gerektiğinden, lütfen bunu gözlemlemek için bir ‘dakika’ tutun. Bu bittiğinde, en çok etkilenen kanalları ve organları belirlemek için kendi geleneksel Çin tıbbı muayenelerinizi yapabilirsiniz.
Tedavi açısından idrar kesesi, mide ve safra kesesi kanallarını tedavi etmeyi tercih ediyorum. Safra kesesi bir yang kanalıdır ve Yang-Qi’sini karaciğerden üst gövdeye ve gözlere gönderir. İdrar kesesi, böbreğin Yang-Qi’sini üst gövdeye ve gözlere taşıyan su elementinin yang kanalıdır. Mide kanalı noktaları dalak besleyici Yang-Qi’sini gözlere doğru dağıtmada ayrıca önemlidir. Safra kesesi ve böbrek yetmezliği için temel bir nokta preskripsiyonu:
Tedavi:
• SK-1 (lokal), SK-20 (Qi’yi gözlere taşır), SK 21 (Qi’yi safra kesesine taşır,
• SK-30 (Qi’yi safra kesesine taşır), SK-37 (özel göz noktası), SK-40 (kaynak)
• SK-43 (tonifkasyon)
• İK-2 (lokal), UB 64 (kaynak), UB-67 (tonifikasyon)
Ekstra glokom noktaları:
• Ekstra Glokom #1 – I SJ-23 noktasına 1 sun süperiyor; ve bir parmak yüksekliği lateral. Hassas noktada, iğne güçlü bir ‘de-qi’ hissi yakalanana kadar posteriyor posizyondadır.
• Ekstra Glokom #2 – Mi-5 noktasına ½ sun anteriyor; iğne güçlü bir ‘de-qi’ hissi yakalamak için hassas bölgede süperiyor olarak konuşlanır.
Göz İçi Basıncı Düşürmek İçin Göz Egzersizleri: Orta parmak aracılığı ile 10 dakika basarak ve çekerek göz küresinin altına basınç uygulayın. Bunu günde üç kez art arda yapın.
Çin bitki formüllerine göre, bu yöntem için genellikle iki geleneksel formülü birleştiriyor ve değişiklik yapıyorum: Wen Dan Yang ve You Gui Wan. Terapötik amaç ‘qi’yi ve böbrek, mide, ve safra kesesi ‘yang’ını harekete geçirmektir. Moksa da aynı zamanda bu türden yetmezlik sergileyen glokom hastaları için iyi bir tamamlayıcı tedavidir. Moksayı Mi-36, CV-12, İK-20, İK-19, İK 22, ve İK-23 üzerinde kullanın. Karanfil yağı veya tarçın ile safra kesesi ve idrar kesesine doğru masaj uygulamak kanallardaki Yang-Qi’sini aktive etmek için diğer etkili bir yöntem olabilir
Kısacası, fonksiyonel tıp açısından baktığımda kronik açık-açılı glokomun, çok düşük oksidasyon (qi ve yang yetmezliği) ve düşük ATP hücresel üretimden (ayrıca qi ve yang yetersizliği) kaynaklandığını buldum. Oksidan (anti-oksidanlar değil) kullanımı metabolizmayı uyarmaya ve göz içi basıncı düşürebilecek olan sıvıları göze taşımaya yardım eder. Anti-oksidanlar hızlı katabolik metabolizmayı yavaşlatır ki bu bizim yapmak istediğimiz birşey değildir. Bu durum birçok nöropatik ve nütrisyonel ‘antioksidan göz protokollerine’ aykırı düşebilir. Yüksek dozda balık yağı (6000-9000 iu/gün) açık-açılı glokom hastalarına yardım edebilecek büyük oksidanlardan biridir. Süt, kaymak, terayağı, peynir vs. gibi sterol yağlar potansiyel olarak bu rahatsızlığı daha da kötüleştirebilir.
NOTLAR:
Glokom Araştırma Kurumu, Ekim 2006
Çev. Nedim Yavuz
Çev. Editörü Dr. Osman Şalkacı, Dr. M. Salih Özaytürk
*Akupunktur ve Çin Bitkisel Tıbbı’nda Ulusal Kurul sertifikalı terapist.